Artist Statement (NL)
Het liefst kijk ik om me heen. Elke keer weer verrast het mij hoeveel er te zien is als ik lang en aandachtig naar iets kijk. Intense kleuren, gekke schaduwvormen en bijzondere structuren vallen mij dan op. Ik zie het in alledaagse voorwerpen en omgevingen zoals in de bomen in het bos, kamerplanten, terrasstoelen en interieurs.
Hoe langer ik iets bestudeer hoe meer details er opdoemen. Zo had de verwilderde conifeer in mijn achtertuin ineens een fantastische abstracte structuur en werd die het onderwerp van een schilderij. Die verborgen en onverwachte schoonheid van fragmenten uit de werkelijkheid heeft mijn interesse.
Kars Persoon, Juli 2018
AKI, Enschede
We kijken naar de karakters van de bomen, hoe al die verschillende gebaren van het gebladerte ons de constante verschijning van het levende er-zijn laten zien en misschien ook over henzelf heen iets van het zijn zelf. En hoe die oneindige dynamiek van licht en donker raakt aan het hart van de schilderkunst.
De boom werd een cruciaal uitgangspunt, zoals ook voor Mondriaan, om het ultieme spel der verhoudingen, het spel der tegenstellingen, verder te ontwikkelen om steeds dichter in de buurt van een absolute schoonheid, een absolute harmonie, te geraken. En zoals de dichter Rilke het al zei: “Wij vangen er in ieder werk een glimp van op.”
Kijk ik naar deze behoedzame werken van Liesbeth dan zie ik een heldere verschijning die misschien wel herinnert aan een extract van bomen, maar waarin meer nog een volstrekt nieuwe wakkere uitgebreide werkelijkheid zich ontvouwt. En zoals in die kunst der Fuger op vier verschillende notenbalken de melodielijnen door Bach zijn geschreven, zo voltrekken zich de kleurtonen in hun gelaagde penseelstreken.
Het weefsel van bladachtige vormen, het ritme, de verfijnde verscheidenheid aan harmonie en dissonant: het ontvouwt zich in een subtiele beweging en ontstijgt de dimensie van louter voorstelling. Het is meer een verschijning, een aanwezigheid van een bepaalde manier van doen. Het is deze volstrekt eigenzinnige FEELING die bepalend is en waarmee al deze verschillende illuminaties worden afgestemd.
Met een tedere precisie worden de tonen aangebracht, in het kijken kun je ze horen en je ziet de verschuivingen in de verschillende lagen, ja je ziet de eenheid en tegelijkertijd de veelheid. Niet in het decoratieve van de ritmisch verschijnende, patroonachtige vormen maar in het volstrekt eenmalige van de aanraking: daarbinnen is de verrukking. Daar is het onverwachte moment dat het oog laat ontwaken. Intens kijken en wachten, die mooie trage bewegingen om meer te zien…
Schoonheid is niet iets wat zomaar wordt gegeven en voor Liesbeth is het een voortdurend uitdaging. De werken ontstaan binnen de oneindige mogelijkheden en met haar feeling verkrijgen deze werken een volstrekt eigen en betekenisvolle waarheid.
Kars Persoon
Artist Statement (EN)
Ideally, I just observe. Each time I am overwhelmed by the sheer amount of detail there is when one observes carefully. Intense colours, odd shadows and peculiar textures all catch my attention. They appear in everyday objects and surroundings like trees and forests, patio chairs and interiors.
The longer I observe, the more details emerge. For example, the feral conifer in my backyard suddenly displayed incredible abstract textures and became the centre piece of one painting. The hidden and unexpected beauty of everyday reality intrigues me.
Liesbeth Piena, Student Report, 2018 (NL)The Fine Art Collective "Tijdens ons laatste bezoek aan AKI ArtEZ kwamen we werk tegen dat opviel. Grote, krachtige schilderijen die de vormen uit het dagelijks leven losjes en op een speelse manier abstraheren. De vlakverdeling, de lijnvoering, het kleurgebruik en de vormtaal spreken meteen tot de verbeelding. De passie voor het tekenen en schilderen spat van de doeken af. Het bleek het werk te zijn van Liesbeth Piena, vierdejaars studente Fine Art. In het Student Report hieronder dat ze voor ons schreef, toont ze haar werk en vertelt ze over het proces waarmee dat tot stand komt." lees hier het hele artikel
Niek Hendrix, April 2019
KunstRai, Amsterdam
Uitreiking Sluijters Prijs
"Liesbeth Piena toont zich een aandachtige kijker. In haar tekeningen tast ze haar directe omgeving en de natuur zorgvuldig af. Op het doek weet ze van haar observaties schilderkunstige vergezichten te maken. Het zijn geen letterlijke vertalingen van bijvoorbeeld de plant in haar atelier, maar aanleidingen om het beeld te bevragen. Fragmenten van bladeren worden uitvergroot tot beeldbepalende elementen zoals kleur, penseelstreek en gelaagdheid van het vlak. Al schilderend ontstaat het beeld, doordat kleuren en lagen op elkaar reageren. En als je naar haar werk kijkt, gaat het om het schilderij zelf. Bij Liesbeth Piena ontstaat vanuit het wer een volgend werk, en nog een volgend werk. Haar schilderijen tonen bedachtzaamheid en nederigheid naar het werk toe."
Fragment uit het juryrapport van de Sluijters Prijs,
geschreven door NIek Hendrix, jurylid
Karin Abdullah Khan-Feenstra, 15 maart 2019
Galerie Joghem in het hoofdkantoor
van Sanquin te Amsterdam
Openingswoord bij de opening van de
tentoonstelling van Liesbeth Piena
Beste aanwezigen, goede middag!
Uiteraard heb ik voor deze gelegenheid wat gelezen over bloedtransfusies
en over Sanquin,
en kan ik het niet laten te beginnen met de constatering dat we
op alle terreinen van kunst en wetenschap
veel vooruitgang hebben geboekt sinds de tijd van Renaissance.
Een open deur natuurlijk.
De eerst beschreven poging tot bloedtransfusie dateert uit 1492,
de tijd van Leonardo Da Vinci,
toen paus Innocentius op zijn sterfbed met deze techniek werd behandeld. De donoren waren drie tienjarige herdersjongetjes,
die alle drie overleden,
waarschijnlijk door een te groot bloedverlies.
Of het bloed ook echt in de aderen van de paus terecht is gekomen blijft twijfelachtig.
De bronnen zijn onduidelijk.
Het zou goed kunnen dat de paus het bloed dronk.
Gelukkig zijn we -mede door Sanquin- verder gekomen met de transfusiegeneeskunde.
Maar we zijn niet alleen verder gekomen op medisch gebied;
maar ook op kunstgebied.
Dat laatste zal niet door iedereen worden beaamd.
De materie is er namelijk wel een stuk gecompliceerder op geworden.
Was Leonardo Da Vinci als Uomo Universale, als alleskunner dus,
al in de weer met kunst als wetenschappelijk onderzoek, wat tegenwoordig weer helemaal je van het is,
en vervaardigde hij minstens zulke boeiende tekeningen
van de anatomie van het menselijk lijf
als van de fascinerende -want soms bizarre fysionomie-
die hij in de straten van Rome waarnam,
vandaag de dag moeten wij, 21e eeuwers,
bij een bezoek aan deze of gene biënnale of Documenta
ons het hoofd breken over op het eerste oog onbegrijpelijke installaties, collages, video’s, schilderijen en tekeningen
en soms zelfs over een volledig niets.
Soms is dat te wijten aan het feit dat we eenvoudigweg te maken hebben met abominabele kunst,
maar vaak ook niet.
In het laatste geval is dat te danken aan de veel geroemde
autonomie in de kunsten
die zijn oorsprong vindt in de ontwikkelingen sinds de Franse Revolutie in de eeuw van de Verlichting
en die van de daarop volgende 19e eeuw in Europa.
Voor ongeschoolden op dit gebied een ware hersenkraker.
Ik vind dan ook de vraag van de leek
wat studenten op een kunstacademie tegenwoordig nou eigenlijk leren, een hele terechte vraag.
Ik kan u vertellen dat goede kunst vervaardigen in deze tijd in de aard der zaak een intellectuele bezigheid is.
Ook dat het voor studenten aan de academie niet eenvoudig is om zich het hedendaagse kunstenaarschap eigen te maken.
Zoals iedereen hier wel weet, is Liesbeth net een jaar geleden afgestudeerd aan de kunstacademie AKI/Artez te Enschede
en zou zij eigenlijk de meest aangewezen persoon zijn om een toelichting te geven op de aard van haar werk.
Ik neem het toch even van haar over omdat ik,
als haar docent kunstgeschiedenis,
nu eenmaal ben uitgenodigd om het openingswoord tot u te richten.
Dus: waarom zijn de schilderijen van Liesbeth Piena interessant?
Waarom is dit goede kunst en heel veel andere leuk bij de bank in de zitkamer kleurende schilderijen niet?
Waarom is zij door galeriehouder en collectiebeheerder Jorie Tijs en de kunstcommissie opgepikt uit een mer à boire aan kunstwerken die in Nederland jaarlijks het licht zien.
Dat komt uiteraard niet door één maar door tal van factoren,
maar wel niet in het minst door het feit dat de autonomie van het gepresenteerde in het werk van Piena zo doortimmerd is en gevoelig uitgewerkt.
De werken weerspiegelen niet werkelijkheid als zodanig,
zoals dit in de tijd van Leonardo nog het geval was,
maar een stream of consciousness.
Dit inzicht is bedacht door de filosoof David Hume
en later uitgewerkt door de Engelse schrijver Ezra Pound en zijn vrienden onder wie James Joyce en T.S. Eliot in het begin van de 20e eeuw,
de tijd van het modernisme.
Zij hadden heel terecht opgemerkt dat ons menselijk denkproces niet verloopt via kant-en-klare vertelling, via afgeronde tekst,
maar in flarden die op hun beurt worden onderbroken door weer andere flarden, die niets met de eerste te maken hebben.
Achteraf blijken die toch chaotisch door elkaar lopende flarden van verschillende verhalen tegelijk eenmaal samengevoegd een verhaal te vertellen.
En soms komt daar ook een vrije associatie bij, want dat is menselijk.
Zo is het ook in de schilderijen van Piena.
De vele gedachten, de flarden en de samenvoegingen van die flarden die ten grondslag liggen aan deze werken,
met andere woorden de weg die zij heeft afgelegd naar de mijlpaal
waar deze tentoonstelling een weerslag van is,
máken het werk.
Een geoefend oog als die van de kunstverzamelaar neemt dit onmiddellijk waar.
Daarin overigens wel vaak geholpen
door wat de kunstenaar in kwestie er zelf over te vertellen heeft.
Dat toch wel.
Het gaat hier dus niet om de oppervlakkige keuze
van mooie kleuren fraaie contrasten in combinatie van scherpe vormen. Het gaat om het gewone leven en het werk die hier nauw met elkaar zijn verweven.
Zo is Piena bijvoorbeeld in Vancouver aan het werk geweest,
heeft zij daar de glans van het tekenen ontdekt,
of liever herontdekt.
Zij heeft dat gaandeweg,
met langzaam voortschrijdend inzicht,
een definitieve plaats gegeven in haar schilderkunst.
Samengevat: hoe makkelijk en verteerbaar Piena’s werk ook mag lijken, zo conflictueus zijn de ontwikkelingen geweest die eraan vooraf gingen.
Ik heb het hier niet over persoonlijke of psychische problemen,
maar om een professioneel bevechten van een domein
dat ik geneigd ben als spiritueel te betitelen.
Nu is spiritualiteit een begrip waarover veel misvatting bestaat.
Daarom wil ik uitleggen wat ik ermee bedoel.
Daartoe keren we terug naar de autonomie in de kunsten.
Autonomie is overigens nog zo’n begrip dat vaak verkeerd wordt verstaan.
Laat ik beginnen met de autonomie.
Vaak wordt gedacht dat dit betekent
dat voor de kunstenaar een ‘anything goes’ geldt,
waarbij hij of zij mag doen en laten wat ie maar wil
omdat Marcel Duchamp dat zo gedaan zo hebben
wat trouwens achterhaald blijkt, maar dat terzijde,
en omdat de academische regels hebben afgedaan.
In zekere zin is dat ook zo,
alleen is het geen einddoel.
Met Lustige Spielerei alleen red je het niet als professioneel kunstenaar.
Autonomie in de kunst betekent dat het artefact,
in dit geval het schilderij, het doek en de verf,
een eigen bestaan wordt ingeblazen.
Een eigen ziel krijgt.
Het kunstwerk, eenmaal afegeleverd,
is in geestelijke zin niet meer van de kunstenaar die het vervaardigde,
en van de koper die er een aankoopbedrag voor neertelde al evenmin.
Het kunstwerk is van het kunstwerk zelf.
Eigenlijk is de kunstenaar zo bezien een beetje God in zijn eigen universum. Wat de kunstenaar echter een nog betere kunstenaar maakt,
is als hij een beetje God is in het universum van iedereen.
De kunstenaar wordt dan een beetje een ziener
die de beschouwer terugbrengt bij zijn eigen ziel.
In die rol mag de kunstenaar best een zienswijze op wereld presenteren een boodschap verkondigen, de bekritiseerde werkelijkheid aan de kaak stellen
Als dat lukt...
dan heeft de kunstenaar het goed voor elkaar.
En bij Liesbeth is dat alleszins het geval.
Dank voor uw aandacht.
Karin Abdullah Khan-Feenstra Amsterdam
15 maart 2019
Liesbeth Piena, Artist Statement (NL)
Kars Persoon, Juli 2018 (NL)
Liesbeth Piena, Artist Statement (EN)
Liesbeth Piena, Student Report, 2018 (NL)
Niek Hendrix, April 2019 (NL)
Karin Feenstra, Maart 2019 (NL)
© Liesbeth Piena 2019